G R O E N

In 2023 wordt deze pagina iedere maand aangevuld met een column van onze gastschrijver ‘Gardien de la Nature’. De column heeft telkens betrekking op de bospercelen, op de natuur en, in het algemeen, op het landschap in de gemeente Sittard-Geleen. De naam ‘Gardien de la Nature’ kunnen we vertalen als ‘de hoeder van de natuur’ en de schrijver van deze maandelijkse column hanteert deze naam als pseudoniem.

Ga dit jaar samen met onze Gardien de la Nature mee op reis door de seizoenen en ervaar heel bewust hoe de natuur reageert op de verandering van die seizoenen.

Mijn agenda voor 2023/ 10

Kerstmis

In de serene rust van de winterse natuur onthult Kerstmis een magische zijde die zowel mens als dier omarmt. Terwijl de sneeuwvlokken als zachte dekens de aarde bedekken, vinden dieren nieuwe manieren om te genieten van het feestelijke seizoen. Bosbewoners dartelen vrolijk door de met sneeuw bedekte bomen, hun sporen als een betoverend patroon op de maagdelijke witheid achterlatend. Het lijkt bijna alsof de natuur zelf deelneemt aan een betoverend kerstballet.

In deze tijd van het jaar bundelen dieren hun krachten om de uitdagingen van de koude winter te trotseren. Ze komen samen, delen warmte en zoeken beschutting in elkaars gezelschap. De donkere dagen worden verlicht door de warmte die voortkomt uit de samenhorigheid van dieren in de natuur.

Terwijl de zon achter de horizon verdwijnt en de sterren aan de hemel fonkelen, weerkaatsen de kerstlampjes in de stad een gezellig schouwspel voor zowel stadsdieren als hun wilde verwanten. De glinsterende lichtjes vormen een uitnodigend schouwspel, waardoor zelfs de meest schuwe wezens zich aangetrokken voelen tot de sfeer van vreugde en warmte.

In deze harmonieuze viering van Kerstmis lijken de grenzen tussen mens en natuur te vervagen. De koude winter wordt verzacht door de warmte van gedeelde momenten en de magie van feestelijke verlichting, en het hele ecosysteem lijkt in een gezamenlijke viering te verenigen. Te midden van de betovering van het seizoen ervaren niet alleen mensen, maar ook de dieren in de natuur de unieke vreugde die Kerstmis brengt.

Gardien de la Nature

Mijn agenda voor 2023/ 09

Als dieren zouden stemmen …. 

In een wereld waar dieren zouden kunnen deelnemen aan verkiezingen, zou het politieke landschap ongetwijfeld een fascinerende transformatie ondergaan. Stel je een democratische dierentuin voor waarin de verschillende soorten hun eigen kandidaten naar voren schuiven om de belangen van hun gemeenschap te vertegenwoordigen.

De leeuwen zouden misschien een charismatische leider kiezen, met imposante manen en een enorm krachtige brul dat indruk maakt op zijn kiezers. De olifanten zouden wellicht de voorkeur geven aan een kandidaat met een uitstekend geheugen, iemand die de geschiedenis van de kudde niet snel vergeet. Ondertussen zouden de slimmeriken van het dierenrijk, zoals de slimme aapjes, hun steun waarschijnlijk verlenen aan de meest inventieve en slimme kandidaat.

Natuurlijk zouden er ook politieke intriges zijn. De slangen zouden mogelijk hun sissende retoriek inzetten om hun politieke tegenstanders te betoveren, terwijl de sluwe vossen met hun scherpe instinct proberen politieke spelletjes te spelen. En laten we de schildpadden niet vergeten, die misschien de voorkeur geven aan langzaam maar gestaag beleid.

Campagnes zouden een kleurrijke vertoning worden, met dieren die op ludieke wijze hun beloften doen. De koala’s zouden bijvoorbeeld beloven om meer eucalyptusbomen te planten, terwijl de bevers zouden pleiten voor beter waterbeheer. Het milieu zou waarschijnlijk een centraal thema zijn, met de verschillende dieren die hun standpunten uiten over klimaatverandering en natuurbehoud.

De verkiezingsdag zelf zou een spektakel zijn. Stel je voor dat de dieren met hun klauwen, snavels, en poten stembiljetten invullen, misschien met een beetje hulp van hun soortgenoten. Er zouden geen stemhokjes zijn, maar eerder grasvelden en watergaten waar de dieren hun stem uitbrengen.

In deze fantasierijke wereld zouden politieke discussies niet alleen worden gevoerd in debatten, maar ook in een scala aan dierlijke geluiden, gebaren en bewegingen. De winnaars zouden dan met trots hun positie innemen als de gekozen vertegenwoordigers van hun soort, hopelijk met een gemeenschappelijk doel: het welzijn van de hele dierenwereld.

Gardien de la Nature

Mijn agenda voor 2023/ 08

Is er een begroting voor onze natuur?

We hebben allemaal op de derde dinsdag in september het “koffertje” van de minister van Financiën weer gezien met de rijksbegroting en miljoenennota. De begroting laat zien dat er weer vele miljarden euro’s uitgegeven zullen worden.

Komend jaar komt bovenop de reguliere 6,5 miljoen euro voor de Nationale Parken in Nederland tot 2030 maar liefst 35 miljoen euro aan extra geld beschikbaar om een forse impuls te geven aan de verdere ontwikkeling van robuustere Nationale Parken. En dat is fijn, maar helaas in Sittard-Geleen hebben we geen Nationale Parken. We kunnen derhalve geen aanspraak maken op extra geld daarvoor.

Elk Nationaal Park dient een samenhangend gebied te zijn met ten minste één natuurkern ter grootte van minimaal 1000 hectare. Hiermee leveren deze parken een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit in Nederland en omdat ze voor publiek opengesteld zijn, versterken ze de verbinding tussen mens en natuur terwijl gestreefd wordt naar een juiste balans tussen recreatie en natuurbescherming.

Zou Sittard-Geleen eigenlijk niet toch moeten meedelen bij de verdeling van het extra geld? Het oppervlak van onze gemeente is ongeveer 8100 hectare en hiervan is zo’n 20.000 are beplant, 32.000 are grasterrein en ruim 21.000 are bos- en natuurterrein en hebben we meer dan 46.000 bomen. Om dit alles goed te kunnen onderhouden is jaarlijks een bedrag van 5,3 miljoen euro nodig. Of dit geld er is of komt, is nog maar de vraag.

Als we nu eens even dromen en onze gemeente zien als een groot park dat voor iedereen is opengesteld en waarbij gestreefd wordt naar vergroting van de biodiversiteit en een gezonde balans tussen maatschappelijke en sociale componenten. Zouden wij dan niet ook recht op wat extra geld van de rijksoverheid hebben?

Maar goed, in onze droom kan de gemeente dan wel gezien worden als een groot park, de realiteit leert ons dat op dit moment de tenten weer opgebouwd worden voor het Oktoberfeest.

Een heel fijn en gezellig Oktoberfeest toegewenst.

Gardien de la Nature

Mijn agenda voor 2023/ 07

Wij gaan op vakantie; de natuur ook?

Nee, de natuur gaat niet op vakantie. Wel heeft onze vakantie en ons vakantiegedrag invloed op de natuur. Wij nemen onze welverdiende rust, maar alle natuurlijke processen gaan gewoon door. Planten blijven groeien, dieren blijven zich verplaatsen, weerpatronen blijven veranderen en ecosystemen blijven actief.

Wij mensen gebruiken het concept vakantie om even uit te rusten, te ontspannen en vooral om weer energie op te doen. Dit is specifiek voor menselijke cultuur en typisch  menselijk gedrag. Terwijl wij onze dagelijkse activiteiten onderbreken voor rust en recreatie, blijven de processen in de natuur ononderbroken doorgaan. Maar heeft ons gedrag dan toch wel invloed op de natuur?

Absoluut. Ons vakantiegedrag heeft  nogal wat effecten op de natuur:

Regionale belasting van het milieu: veel toeristen op één plek verhoogt de druk op  lokale ecosystemen zoals de stranden, de bossen en de natuurgebieden.

Afval schade: tijdens  onze vakantie neemt de hoeveelheid  afval  in de natuur toe; meer blikjes en plastic flessen, meer en ander verpakkingsmateriaal en wegwerpafval met alle schadelijke gevolgen voor het milieu en de dieren die erin leven van dien.

Verandering van gedrag: mensen laten voedsel achter of gaan dieren voeren. Dit  verandert de natuurlijke voedingsgewoonten en gedragingen van dieren .

Verontreiniging  verkeer en vervoer: het verkeer zal in de vakantieperiode in de toeristische gebieden toenemen. Meer vluchten en meer autoritten  leiden tot meer luchtverontreiniging.

Recreatieactiviteiten: wandelen, fietsen, varen en kamperen hebben allemaal  gevolgen voor de omringende natuur. Wandelpaden worden  uitgesleten, planten worden vertrapt, rustgebieden worden verstoord en kwetsbare  natuur wordt  beschadigd.

Dus beste mensen, ga na de welverdiende vakantie weer lekker aan het werk. Dan kan onze natuur op haar manier op vakantie om bij te  komen, te herstellen en weer de rust ervaren die  zij zo hard nodig heeft.

Gardien de la Nature

Mijn agenda voor 2023/ 06

Begrazing met schapen is goed

Begrazing is een belangrijk proces voor het onderhoud en het behoud van natuurlijke ecosystemen in Sittard-Geleen. Door het inzetten van grazers, zoals schapen en koeien, wordt de vegetatie op een natuurlijke manier beheerd. Grazers eten voornamelijk grassen en kruiden en zorgen zo voor het kort houden van de begroeiing en het openhouden van de vegetatie. Hierdoor ontstaat ruimte voor een gevarieerdere flora en fauna en dat draagt weer bij aan de biodiversiteit van het gebied. In het coalitieakkoord is terug te lezen dat dit overeenkomt met de visie van het gemeentebestuur: een streven naar ‘beter (meer biodivers) groen’.

Daarnaast heeft begrazing een positief effect op de bodem. Grazers zorgen voor de verspreiding van zaden en de afbraak van plantenresten, hetgeen weer bijdraagt aan een vruchtbare bodem. Bovendien zorgen ze met hun hoefslag voor een natuurlijke beluchting en menging van de bodem en dat is weer goed voor de waterhuishouding en de gezondheid van de bodem.

Begrazing kan ook helpen bij het voorkomen van bosbranden. Door het kort houden van de vegetatie is er minder brandstof voor vuur en kan een eventuele brand zich minder snel verbreiden en zal daardoor minder verwoestend zijn. Daarnaast kunnen grazers zoals schapen en geiten ook ingezet worden voor het bestrijden van bepaalde plantensoorten die brandgevaarlijk zijn, zoals de Amerikaanse vogelkers.

Tot slot heeft begrazing ook een cultuurhistorische waarde. Het is een traditionele manier van landschapsbeheer die al eeuwenlang wordt toegepast in Sittard-Geleen. Door deze traditie in ere te houden wordt het cultureel erfgoed beschermd en doorgegeven aan toekomstige generaties.
Al met al is begrazing dus van groot belang voor het behoud en onderhoud van natuurlijke systemen, draagt het bij aan de biodiversiteit en de gezondheid van de bodem, kan het helpen bij voorkomen van bosbranden en heeft een cultuurhistorische waarde.

Geniet dus van deze viervoeters.
Gardien de la Nature

Mijn agenda voor 2023/ 05

De avondwandeling

Het is heerlijk om zo te struinen over de Kollenberg in de schemering. Zo wandelen in de natuur is een bijzondere ervaring die veel mensen als rustgevend en ontspannen ervaren. Er is iets magisch aan het wandelen door een stille en donkere natuurlijke omgeving, waarbij je kunt genieten van de geluiden en de geuren van de nacht.

Toch is het niet ongevaarlijk! Afgelopen periode zijn ook in Sittard-Geleen enkele voorvallen geweest met wilde zwijnen. De bordjes die worden geplaatst door de gemeente geven al aan dat wandelen na zonsondergang wordt afgeraden. Zo wie zo is het wandelen na zonsondergang niet wenselijk omdat dan verstoring van allerlei dieren kan plaatsvinden. Toch heb ik, zittend in het donker op het bankje aan het pad Lahrweyenweg genoten. Het bankje is overigens opnieuw geschilderd en de modderige ondergrond is opgehoogd en afgestrooid met steentjes, heerlijk plekje… in het donker ontdek je ook allerlei andere geluiden en andere geuren.

Uilen zijn ’s nachts actief en op de Kollenberg goed te horen. Krekels en kikkers zijn nachtdieren en hun koor van geluiden kan behoorlijk luid zijn. Wat ook indrukwekkend kan zijn is de wind die door de bomen waait.
Zo kun je ook allerlei geuren waarnemen. De geur van de aarde en bladeren op de bosbodem is vaak sterk. Loop maar eens door de Helwegen als het donker is, het is een hele belevenis! Ook de weldadige geur van sommige bloemen en planten zoals kamperfoelie, jasmijn en varens kun je, afhankelijk van het seizoen, gewaar worden.

O ja en de buurman…die de barbecue heeft aangestoken en waar de worstjes en koteletten liggen te garen.

Geniet dus ook in het donker van onze natuur.

Gardien de la Nature

Mijn agenda voor 2023/ 04

Geen blad voor de mond

Zo langzaamaan vind ik dat er wel weer blaadjes aan de bomen mogen komen. Lekker frisgroen. Al die knoppen die met allerlei kleuren openspringen en die dan hun werk, bescherming bieden in de winter, kunnen loslaten. De exacte timing van de bladeren die uitkomen in de lente  varieert en is afhankelijk van verschillende factoren zoals de geografische locatie, het klimaat en de soort boom of struik. Over het algemeen beginnen de meeste bomen in het voorjaar nieuwe bladeren te krijgen zodra de temperaturen gaan stijgen en de dagen langer worden. Zo zal de esdoorn vroeg in het voorjaar zijn blaadjes laten zien en zal de eik pas later uitlopen.

Gemeente Sittard-Geleen heeft wel iets met blaadje. Volgens mij zijn de blauwe delen in het logo ook blaadjes die de drie kernen omarmen, je moet het maar zien. Zo rond november gaan de wijkteams met man en macht overal in de gemeente aan de slag om al het blad te verwijderen. In de verschillende beleidsstukken is te lezen dat het gaat om `natuurlijk afval` en dat moeten we natuurlijk opruimen. Hier gaat het mis…Laat de blaadjes liggen…

In het algemeen is het belangrijk om de bladeren op te ruimen als ze overlast veroorzaken, zoals verstoppingen of gevaarlijke situaties. Maar als het mogelijk is, kan het laten liggen van bladeren dienen als een ecologisch verantwoorde oplossing en een bijdrage leveren aan de biodiversiteit van de omgeving.

Bladeren spelen een belangrijke rol in onze natuur. De fotosynthese, opslag van voedingsstoffen, het afgeven van deze voedingsstoffen aan andere organismen in het ecosysteem, een habitat bieden aan allerlei insecten, zoals rupsen en vlinders en daarmee een wezenlijk onderdeel uitmaken van de biodiversiteit.

Net in deze tijd is het  anders denken en  ruimte bieden aan nieuwe mogelijkheden voor onze natuur van groot belang.  laten we de bladeren in het stadspark van Sittard dit najaar eens liggen en gaan we niet alles opruimen maar laten we de natuur zijn gang gaan. Ik pas mijn GROENAGENDA aan!

Maar eerst genieten van al dat frisgroen in de ontwakende natuur.
Gardien de la Nature

Mijn agenda voor 2023/ 03

Rood, Geel en Groen zijn de kleuren van ….. vul maar in!

Afgelopen dagen hebben we het Carnavalsgeweld weer over ons heen laten komen. Dansen, springen en zingen en heel veel herrie… met een muziek die over de velden heen denderde.

Als we bedenken dat muziek ook een positief effect heeft op dieren, dan zouden deze dagen wel wat langer mogen duren. Koeien geven meer melk als ze naar kalmerende muziek luisteren. Apen worden rustig met een deuntje van Metallica en gestreste honden in kennels worden zen van klassieke muziek.  Nu is Carnavalsmuziek alles behalve rustig of klassiek, maar toch moeten we maar hopen dat ook de dieren in het bos ervan kunnen genieten.

Lopend door het stadspark en vervolgens richting de Kollenberg wordt de muziek steeds zachter en geniet ik ook weer van de stilte, althans er komt een andere muziek voor in de plaats: het zingen van vogels. Nu is het geen zingen wat de vogels doen omdat vogels geen strottenhoofd hebben, maar de lucht laten trillen met behulp van trillende lippen en membranen in de syrinx. Vogels zingen om verschillende redenen: territorium verdediging, een partner vinden, een alarmroep, een contactroep of een vluchtroep. Wat ik tijdens mijn wandeling hoor is waarschijnlijk een alarmroep en toch klinkt het mooi.

Er zijn talloze klassieke componisten die sinds jaar en dag inspiratie putten uit onze natuur vol geluid, gezang en gefluit. Ze kwamen er tot rust , konden er hun hoofd leegmaken en genoten van alle geluiden die eigen zijn aan de natuur. Zo liet Beethoven zich tijdens wandelingen door het prachtige Wienerwald, zoiets als de Kollenberg… , inspireren om de mooiste melodieën te componeren. Telkens bij de eerste lentezon werd Brahms helemaal in vervoering gebracht en sloeg zijn muzikale fantasie op hol.

Elk van de seizoenen heeft zo zijn eigen geluiden die de creativiteit en genialiteit laat opbloeien met als resultaat een aantal formidabele meesterwerken. Dat zal mij niet gebeuren, maar toch geeft deze wandeling na afgelopen woelige dagen mij rust en vrede.

Alaaf …. Gardien de la Nature

Mijn agenda voor 2023/ 02

Gelukkig nieuwjaar!

Een nieuw jaar om van de natuur te genieten en om elke dag iets nieuws, moois of opmerkelijks te zien; lekker over de Kollenberg te struinen of al mijmerend een wandeling te maken door ons Rijksmonumentale stadspark. Al dit moois vraagt om beheer en onderhoud. Om de instandhouding te borgen heeft de gemeente hier vast wel programma’s voor. Niet alleen voor het onderhoud maar zeker ook voor het beheer van de natuur. Uiteindelijk zijn dit de groene longen die we allemaal zo hard nodig hebben in onze wereld van fijnstof en stikstof. Onze leefomgeving is groen maar ligt al jaren onder druk door bezuinigingen en andere vreemdsoortige ideeën of visies.

Als ik zo over de Eeckerweg richting Sittardergats loop, zou ik graag willen meedenken en input leveren over deze natuur, mijn leefomgeving.  Het is belangrijk om de tijd te nemen om van de natuur te genieten en haar te waarderen, want het heeft een positief effect op ons welbevinden en onze geestelijke gezondheid.

Bij onze gemeente zal hier toch zeker ook een visie, een omgevingsvisie, aan ten grondslag liggen. En er zal toch nagedacht worden over hoe dit binnen 8 tot 10 jaar eruit zou moeten zien. Volgens mij gaat het vooral om beschermen en versterken van natuur. Dit staat al in het coalitieakkoord van onze bestuurders. Het gaat dan om ‘afwegingen maken in economische en politieke besluitvorming waarbij de NATUUR een prominente plek heeft en volledig gelijkwaardig wordt meegenomen’. Zie hiervoor het coalitieakkoord in onze gemeente, pagina 8. Alleen dan pas denk ik dat mijn wandeling over de Eeckerweg richting Sittardergats meer groen zal opleveren en meer biodiversiteit zal geven.

Het moet dus meer zijn dan alleen een ambitie en vergezichten op papier.
Ik wens eenieder fijne wandelingen toe in 2023.

Gardien de la Nature

Eeckerweg:

Sittardergats:

Mijn agenda voor 2023/ 01

Het is bijna 2023, de tijd lijkt te vliegen. In de natuur gebeurt er weer van alles, de vogeltjes en de bijtjes maken zich klaar voor de winter, als die er al komt…! En de bloemetjes hebben hun zaad uitgestrooid. De natuur heeft zijn agenda weer bijna afgewerkt en is bezig om de nieuwe agenda van 2023 in te vullen. Zo ook in Sittard-Geleen waar we een heuse GROENAGENDA hebben, weliswaar staan er geen jaartallen bij, maar de agenda is er wel. Een agenda die groen is.

De kleur groen die staat voor leven, vernieuwing, natuur, energie en wordt ook geassocieerd met groei, veiligheid, milieu en overeenstemming. De kleur groen heeft een genezende kracht en wordt beschouwd als een rustgevende en ontspannen kleur voor het menselijk oog. Groen is een dominerende kleur in de natuur. Groen staat ook voor nieuwe groei en wedergeboorte omdat in de lente alle planten weer groen worden na de koude wintermaanden.
Een “groenagenda” die veel ambitie vertoont en die vrijwel alle aspecten benoemt:

  • van minder stenen naar meer groen
  • van versterken van het landschap
  • van ecologische kwaliteit vergroten tot
  • evenwicht tussen natuur en bebouwing bewaken en
  • nog veel meer.

Een agenda die suggereert dat groen, dus natuur belangrijk is en dat er keuzes gemaakt gaan worden. Als je een aantrekkelijke stad wilt zijn, is groen ook een middel om prettig te kunnen wonen en om sociale veerkracht te laten zien. Verbinding en vergroening uiten zich in de kwaliteit van het woon- en leefklimaat, zowel in de centra als in alle andere wijken van onze stad.

We moeten de kerstboom nog opzetten en kijken nu alweer naar het komend jaar. Laten we in 2023 die groenagenda voor Sittard-Geleen nu ook in onze agenda opnemen om zo ook daadwerkelijk stappen te zetten en om ook resultaten te boeken. Zodat we eind 2023 de rekening kunnen opmaken en kunnen zeggen dat met al die ambitie, aandacht en durf, we trots kunnen zijn op ons zelf en op diegenen die de groenagenda hebben bedacht…

Mijn agenda was nog nooit zo GROEN,
Gardien de la Nature