Onderzoek wijk narratief studenten
Kollenberg – Leyenbroek – Park in de gemeente Sittard-Geleen
Onderstaande tekst is van een groep studenten van Zuyd Hogeschool naar aanleiding van een studieopdracht. De studenten: Fleur, Mandy, Koen, Joan, Jesse, Nina, Renée, Noëlle en Mirthe volgen de opleiding Social Work. Het betreft een narratief onderzoek waarbij de verhalen en de citaten van de bewoners dienen als data. Een narratief is het onder woorden brengen, het vertellen, van een ervaring of beleving.
Het onderzoek vond plaats in de periode november/december 2020 en de resultaten zijn gepresenteerd op 25 januari 2021.
De fysieke buurt
“Leyenbroek is een wat chiquere wijk in het algemeen. In Leyenbroek-Kollenberg wonen mensen uit de hogere klasse”. Dit blijkt uit de ervaringen van de jongerenwerker.
Een van de bewoners zei het volgende: “Het is een mooie rustige wijk dus wat dat betreft is er weinig verkeer. Je stapt de deur uit en je bent zo in een gebied waar je kunt wandelen, dus ja dat is mooi.” Uit meerdere gesprekken kwam naar voren dat alle respondenten hier hetzelfde over dachten.
“Verder hebben we natuurlijk een prachtig natuurgebied, want ook dat hebben we in de wijk. Wij lopen ook regelmatig tot aan de Watersley. Daar gaan we dan de natuurgebieden in. Mede ook om te kijken of er geen rotzooi is neergegooid of drugsafval.”
“Aan de andere kant hebben we langs de tennisbaan een straatje en daar staan ’s avonds de auto’s. En daar wordt flink in gerookt. En dan bedoel ik geen gewone sigaretjes. Maar aan de andere kant denk ik: geef die jonge mensen een plek om te chillen. Zolang ze het niet te bond maken moet je dat gewoon laten. Want ook zij hebben recht op een plek om te chillen.”
“Als bijvoorbeeld in het stadspark, hier is een restant van het oude zwembad te vinden. Hier hangen wel eens groepen jongeren bij elkaar. Bij het stadspark wordt regelmatig gedeald.”
Daarnaast is er nog een aantal kenmerkende plekken in de wijk. Er werd veel gesproken over het mariniersmonument, de Rosa kapel, de roeivijver en de Gemmakapel. “De WOCO is nog de enige ontmoetingsplaats.”
Ook werd er door verschillende wijkbewoners ook gesproken over de Broekstraat. “Als je vraagt om een herkenningspunt dan is het toch eigenlijk de Broekstraat zelf. De Broekstraat zelf is een monument eigenlijk. Het is een beschermd dorpsgezicht.”
“Dus onder andere de Broekstraat is een geweldige straat, dat is gewoon historisch.”
“Ja wat hier ook een trekpleister is dat is de Rosakapel hè. Het ligt op de route van het Pieterpad en je mag ervan uitgaan dat er jaarlijks toch wel duizenden mensen wandelen of fietsen van Groningen naar Maastricht”.
Sociaal Weefsel
De wijk Kolenberg-Park Leyenbroek wordt gescheiden door een lange doorgaande weg, namelijk de Leyenbroekerweg.
“De Kollenberg dat noem ik altijd de staf, de hogere mensen in de samenleving, Park noem ik het middenkader en Leyenbroek dat is het werkvolk.”
Ook al bevindt zich een scheidingslijn, er zijn genoeg verenigingen die zich openstellen voor alle inwoners van de hele wijk. Een aantal belangrijke voorbeelden hiervan zijn; de buurtpreventie “Parkkolley”, WoCo en het Wijkplatform. Deze stichtingen zijn belangrijk voor de wijk.
“Wij proberen de ouderen uit de buurt, maar ook wel vanuit heel Sittard wat plezierige uurtjes te geven in de WoCo.”
Daarentegen is er weinig te doen voor de jongeren, zo vertelde de jongerenwerker ons: “Er is juist veel behoefte aan een jongerencentrum in Sittard-Geleen vanuit jongeren die ik gesproken heb.” Echter is deze er niet.
Een centraal punt van de wijk is het stadspark, “Daar zie je van alles, mensen die wandelen en vissen, jeugd die er speelt maar ook volk wat er ‘s avonds rondhangt wat er niet hoort”.
“Zo hangen er groepen jongeren bij elkaar, heel leuk. Alleen laten ze weleens hun rotzooi achter.” Niet alleen in het park gebeurt van alles. Zo vertelde de wijkagent ons: “De kunst is voor mij om achter de deur te komen. Ik probeer zoveel mogelijk fysiek in de wijk te zijn, dat mensen me zien. De burger is het allerbelangrijkste eigenlijk, want dat zijn mijn ogen in de wijk in eerste instantie”.
De buurtpreventie speelt hierbij ook een belangrijke rol, “Wij horen en zien ook wat er in de huizen gebeurt”. “Want samenwerking tussen gemeenten, boa’s en wijkagent is heel erg belangrijk zo krijg je een band met elkaar, weet hij wie wij zijn, en weten wij wie hij is. En op die manier kun je een goede samenwerking hebben. ”
In de wijk heerst een hechte gemeenschap, maar de contacten binnen de wijk zijn voornamelijk met de eigen buren dan wel eigen leeftijdsgenoten. Bewoners uit Leyenbroek vertelden het volgende; “Voornamelijk de ouderen hebben veel contact met elkaar.”
“Ik denk dat in veel plaatsen de buren elkaar niet eens kennen.”
Door bewoners uit Kollenberg wordt het volgende gezegd: “Dankzij goede buren leren wij weer andere mensen kennen en krijg je meer sociale contacten.”
“Met de buren wisselen we ook tijdschriften uit dus dan hebben we even een kopje koffie Met andere buren wandel ik mee. Maar sociaal is meer het contact, een praatje of bij elkaar eten of dat soort dingen, echt de sociale dingen”.
Historie / toekomst
De wijk Leyenbroek/Kollenberg is van oorsprong opgebouwd uit de wijk Leyenbroek waarna later Kollenberg is gebouwd. “De wijk Kollenberg in de tijd van Flodder, in de zeventiger jaren ontstaan.“ De inwoners van Leyenbroek waren met name mensen met een agrarische achtergrond. “Want Leyenbroek bestaat uit mensen die vroeger daar boerderijen hadden.”
Kollenberg daarentegen is van oorsprong bewoond met rijkere mensen. Velen van hen wonen nog steeds in de wijk waardoor de wijk een vergrijsde buurt is. “De meeste jonge mensen kunnen een huis hier ook niet betalen.”
“Je ziet vooral dat de laatste jaren veel oudere huizen worden geüpdatet of worden verbouwd of gaan tegen de vlakte of worden opnieuw opgebouwd of er wordt heel fors geïnvesteerd in bestaande huizen.”
De wijk had te maken met mensen die overlast veroorzaakten, daarnaast wilde Moveoo een slaaphuis in de wijk vestigen. Buurtbewoners waren het hier niet mee eens. “Dus toen zijn we in actie gekomen en daaruit is ook de buurtpreventie ontstaan.”
De afgelopen jaren zijn er verschillende voorzieningen in de wijk verdwenen. “Er is niks meer” . Cafés zijn gesloten en verenigingen zijn weggevallen. Aan de andere kant heeft de buurt er samen voor gezorgd dat de groenvoorzieningen in de wijk in goede staat zijn. “Zo heeft men kunnen bereiken dat op verschillende plaatsen waar nog groen is in de Kollenberg dat daar stukjes bos zijn aangelegd en daar is ook steeds meer belangstelling voor. Er zijn een aantal, misschien wel een honderd of twee, drie, vier, vijf bomen inmiddels geadopteerd.”
In de wijk Leyenbroek is de jaarlijkse kerstmarkt behouden gebleven. “Hier staat anders altijd de kerstmarkt, dat zou dan nu komende week zijn.”
Het ‘ideaal plaatje’ voor de toekomst is een wijk waarin het verenigingsleven kan blijven bestaan. Daarnaast heeft de wijkagent als ideaal plaatje dat iedereen hem kent en weet hoe zij hem kunnen bereiken zo hoopt hij de veiligheid binnen de wijk te kunnen waarborgen. “Mijn ideaal plaatje, daar had ik het over, is dat dadelijk iedereen mij kent en dat iedereen weet waar die mij kan bereiken.”
Verschillende ervaringen binnen de wijk
Na het interviewen van de verschillende respondenten en het analyseren van deze interviews is ons opgevallen dat niet alle bewoners binnen de wijk dezelfde ervaringen hebben op bepaalde gebieden. Hieronder is aan de hand van citaten per onderwerp weergegeven welke verschillende ervaringen er binnen de wijk bestaan.
Overlast door jongeren
Op het gebied van overlast door jongeren werd door de jongerenwerker aangegeven dat de jongeren in de wijk weinig tot geen overlast veroorzaakten.
Een van de bewoners uit de wijk gaf het volgende aan op het gebied van overlast door jongeren: “Er zijn wat plekken bijvoorbeeld waar wat overlast is. Er zitten in het park 2 groepen hangjongeren. En met 1 groep hebben we regelmatig contact. We gaan er regelmatig buurten. En wij proberen hun te bereiken op hun niveau. We gaan er dus niet als buurtpreventie boven staan, maar gewoon. Hoi jongens, hoe gaat ie? Jullie hebben er weer een puinhoop van gemaakt, ruimen jullie het dadelijk weer even op? En dat gaat hartstikke goed. Maar we hebben ook een groep die we niet in de hand hebben. En die zijn meestal wat later en dan zijn wij meestal niet meer op straat. En dat is wat minder.”
De jongerenwerker vertelde in het interview echter het volgende:
“Over het algemeen krijg ik heel weinig signalen van Leyenbroek-Kollenberg. Voor mijn gevoel speelt er niet veel.”
“De afgelopen zes maanden heb ik geen enkel signaal gekregen van mensen uit Leyenbroek, misschien zelfs acht maanden.”
De jongerenwerker gaf hierbij wel aan dat hij door Corona al maanden niet meer in de wijk geweest was en dat daardoor de werkelijke overlast groter zou kunnen zijn dan hetgeen waar hij van op de hoogte is. “Ik weet niet of het aan de Corona ligt of weten mensen mij niet meer te bereiken? Want je merkt wel dat als je vier maanden je niet meer laat zien en horen, dat mensen je dan vergeten en direct naar de gemeente stappen. ”
Uit deze twee citaten blijkt dat er verschillende ervaringen zijn op het gebied van overlast door jongeren. De jongerenwerker geeft in het interview al een mogelijke verklaring voor dit verschil.
Saamhorigheid
Op het gebied van saamhorigheid en contacten binnen de wijk zijn er verschillende ervaringen. Een aantal mensen geeft aan dat er veel contacten en saamhorigheid is binnen de wijk. Aan de andere kant zijn er ook een aantal inwoners die dat niet op die manier ervaren.
De mensen die een positief gevoel hebben over de saamhorigheid en contacten binnen de wijk gaven het volgende aan:
“Ja, die contacten zijn heel positief. Voordat we hier kwamen hadden we gehoord dat wij als niet Limburger je er moeilijk inkomt. Dat kunnen wij niet beamen want op het moment dat wij aankwamen, kwamen al buren aan met plantjes om ons welkom te heten.”
“Ja en dat brengt saamhorigheid. En dat mis je natuurlijk in steden. Ja, dat hebben wij hier. En misschien is dat wel de kern van mijn verhaal waarom ik hier zo graag woon. Ik denk dat in veel plaatsen de buren elkaar niet eens kennen.”
Bewoners van de wijk met een andere ervaring op het gebied van saamhorigheid en contacten in de wijk gaven het volgende aan:
“Je liep bij iedereen door de poort. Daarom zeg ik ook, dat bijeenkomen, dat gezellige, dat is echt niet meer. Echt niet, want je hoefde ook niet op zondagochtend of zondagmiddag te wandelen, want dan zat alles hier buiten. En dan werd er natuurlijk gekletst hè, die heeft dat aan die heeft zo aan.”
“Als er nieuwe mensen in de buurt komen wonen, worden die welkom geheten door het buurtcomité. Dan leggen we ook aan de mensen uit wat onze jaarlijkse activiteiten zijn en of ze eraan mee willen doen. Op deze manier proberen we nieuwe mensen erbij te betrekken. Valt vaak niet mee, want zijn vaak mensen die overdag moeten werken en in de avond geen puf meer hebben om mee te helpen.”
“Het aantal mensen dat echt voor elkaar staat en het echt lief en leed deelt dat, dat clubje wordt steeds kleiner. En ja dat zien we ook binnen de buurtvereniging. Dat clubje mensen dat ook voor de buurtvereniging ook wat wil doen. Dat is ook steeds kleiner, het zijn ook steeds dezelfde. Sommige mensen zijn dan ook heel negatief die zeggen dan ook van “Ja, we kunnen maar beter ophouden”. Ja dan heb ik zoiets van dat vind ik dan weer onzin.”
In het algemeen genomen hebben we terug gezien dat de inwoners die al van kleins af aan in de wijk wonen de saamhorigheid en contacten binnen de wijk vergelijken met hoe het vroeger was en in vergelijking met nu ervaren dat de saamhorigheid en contacten binnen de wijk niet meer zijn zoals ze waren en dat wel missen. De inwoners van de wijk die wel al jaren in de wijk wonen, maar niet van kleins af aan, ervaren de saamhorigheid en contacten binnen de wijk als erg positief vergelijkend met daar waar zij eerst gewoond hebben.
De vergelijking die dus door de, zwart-wit gezien, twee verschillende groepen gemaakt wordt is beide met ervaringen die zij hebben uit het verleden.
Gedicht wijk narratief
Leyenbroek/Kollenberg is een wat chiquere wijk in het algemeen
Met veel natuur en rust om je heen
Ook jongeren uit de omgeving vermaken zich in de buurt
Alleen als ze het te bond maken worden ze weggestuurd
De Rosakapel is in de wijk een bekende plek
Ook de roeivijver, de Broekstraat en de Gemmakapel zijn onder de inwoners in trek
De Leyenbroekerweg deelt de wijk in twee
Maar verenigingen als het wijkplatform doen voor alle inwoners mee
De wijkagent probeert zoveel mogelijk fysiek in de wijk te zijn
De buurtpreventie die met hem mee kijkt ervaart hij als heel erg fijn
De samenwerking tussen wijkagent, burger en gemeente staan voor hem centraal
Zo krijgt hij het meest overkoepelende verhaal
Bewoners uit de wijk vertellen Kollenberg/Leyenbroek is een hechte gemeenschap
Echter zijn het de contacten met eigen buren en leeftijdsgenoten die zorgen voor vriendschap
Leyenbroek is al heel erg oud
Kollenberg is voor de tijd van Flodder gebouwd
De wijk heeft de laatste jaren te maken met vergrijzing
Toch is dit voor nieuwkomers gelukkig geen afwijzing
Verschillende voorzieningen zijn verdwenen
En in de loop der jaren nooit meer terug verschenen
Inmiddels zijn er een honderd of vier bomen geadopteerd
Door de wijkbewoners wordt dit zeer gewaardeerd
Het ideaal plaatje voor de toekomst is een wijk waarin het verenigingsleven kan blijven bestaan
Zodat de wijk generatie op generatie door kan blijven gaan