De Bergerhof

tekst & foto’s: Jean Baggen

Midden in de riante woonwijk Park bevindt zich een monumentaal voormalig boerderijcomplex. Het is een mooi voorbeeld van een carré-boerderij, waarbij overigens niet zeker is of er aan de rechterzijde ooit stallen gebouwd zijn. Op een tekening uit 1662 is de huidige muur al te zien aan de rechterkant van het gebouw. Het huidig gebouw dateert uit de tweede helft van de zeventiende eeuw en zeer waarschijnlijk is dit de herbouw van een middeleeuwse hoeve.
In het Doopboek van de Petruskerk in Sittard staat opgetekend dat op 13 juli 1618 aldaar gedoopt is de zoon van de pachter van de Bergerhof en volgens het Doopregister woonde deze pachter tijdelijk ‘te Leyenbroek derweill der Hoff abgebrent war’. Dus ergens rond 1615 zal dan de middeleeuwse hoeve door een brand verloren gegaan zijn en is de pachter van de toenmalige hoeve tijdelijk in Leyenbroek gaan wonen.

Opvallend is dat er rondom de Kollenberg meerdere soortgelijke monumentale boerderijcomplexen gebouwd zijn. Denk aan de hoeve Watersleyerhof nabij klooster Watersley en aan de noordzijde van de Kollenberg de Lahrhof en de hoeve Haagsittard. Dit kan erop duiden dat de gronden aan de voet van de Kollenberg erg vruchtbaar waren. De hoeven zijn relatief groot en hebben flinke voorraadschuren.

Als oudste informatie over de Bergerhof is in het boek van ing. A. J. G. Ruigt terug te vinden dat Dierich van Berghe aan het eind van de veertiende eeuw stukken land bezat in de omgeving van deze hoeve. Aannemelijk is dat Dierich van Berghe de middeleeuwse hoeve gebouwd heeft en in archiefstukken van de gemeente wordt deze ‘Hoff van Berg’ genoemd en het omliggend landbouwgebied dat als ‘Houfflandt van Bergh’ vermeld staat.

Op de situatieschets uit 1868 is te zien dat in de negentiende eeuw de hele omgeving van de Hoff van Bergh uit landbouwgronden bestaat tot aan het ‘Brouckland’ bij de Geleenbeek. Ten westen van de hoeve is een aantal kleine waterlopen getekend die het ‘Brouckland’ omringen en naast de hoeve bevond zich een waterplas of meer. Onbekend is of dit een watervlakte is die natuurlijk ontstaan is of kunstmatig. Interessant is het om deze kaart te vergelijken met een de situatie in 1975 waar rondom de Hoff van Bergh een groot aantal bouwkavels gerealiseerd is met de nieuwe Beatrixlaan. Mooi ook om te zien hoe in 1868 de Leyenbroekerweg nog de Groote Weg genoemd werd.

In de tweede helft van de negentiende eeuw was de Bergerhof deels in gebruik als buitencafé voor de bewoners van het centrum van Sittard. In de weekenden flaneerde men vanuit het centrum naar dit buitencafé dat al snel werd omgedoopt in ‘Casino’. Die naam heeft ook decennialang op de voorgevel gestaan.

Vanaf ongeveer 1950 heeft de gemeente Sittard de Bergerhof en de omliggende landbouwgronden aangekocht en werden bouwplannen gemaakt voor een nieuwe stadswijk. Tot 1975 waren er nog bescheiden landbouwactiviteiten in de Bergerhof.

In 1982 is de Bergerhof aangekocht door de Vic Laudy Beheer bv. Aan deze ondernemer is het te danken dat dit monumentale gebouw behouden is.

Bronnen:

Hoeve “Bergerhof”, Ruigt A.J.G., 1982

Wikipedia

Zwart-wit foto van het Casino: Pinterest, fotograaf onbekend.